هیستوگرام به ما می‌گوید که آیا یک صحنه عکاسی از نظر ترکیب نور به درستی تصویر برداری شده است یا خیر، آیا نور در صحنه زننده و تند است و یا هموار و تخت و صاف و چه تغییرات و ویرایش‌هایی برای عکس گرفته‌شده مناسب است.
یادگیری کار با هیستوگرام در عکاسی شاید یکی از مهم‌ترین چیزهایی باشد که کمک می‌کند تا بفهمیم یک عکس چه زمانی نیاز به ویرایش دارد. هیستوگرام به ما می‌گوید که آیا یک صحنه عکاسی از نظر ترکیب نور به درستی تصویر برداری شده است یا خیر، آیا نور در صحنه زننده و تند است و یا هموار و تخت و صاف و چه تغییرات و ویرایش‌هایی برای عکس گرفته‌شده مناسب است. فهمیدن هیستوگرام نه تنها در ویرایش عکس به شما کمک می‌کند بلکه در عکس‌برداری اولیه نیز مفید است.
هیستوگرام چیست؟
هر پیکسلی در یک تصویر دارای رنگ خاصی است که البته ترکیبی از سه رنگ اصلی آبی سبز و قرمز (RGB) است. هر کدام از این رنگ‌ها در یک عکس دیجیتال می‌تواند مقادیر روشنایی از ۱ تا ۲۵۵ در یک عکس با عمق بیت (Bit depth) 8bits داشته باشد. یک هیستوگرام RGB این‌گونه تولید می‌شود که دستگاه دیجیتال با اسکن کردن تمام پیکسل‌های موجود در عکس و ارزیابی مقادیر روشنایی هر تصویر، نموداری از تعداد پیکسل‌ها با مقدار روشنایی مشخص را رسم می‌کند. مجموعه این نمودارها که بیانگر چگالی نقاط در هر مقدار روشنایی مشخص است هیستوگرام را تشکیل می‌دهد. شکل زیر که نمونه‌ای از یک هیستوگرام را نشان می‌دهد در درک بهتر این موضوع به ما کمک می‌کند :
تن رنگ (Tone)
گستره‌ای از یک مقدار روشنایی در ناحیه‌ای از یک نمای عکس یا هیستوگرام دیده می‌شود، گستره تن (Tonal range) نامیده می‌شود. گستره تن از یک عکس به عکس دیگر می‌تواند تغییرات زیادی داشته باشد و این می‌تواند هیستوگرام را به کلی دستخوش تغییر قرار دهد.
در واقع یک هیستوگرام ایده‌آل وجود ندارد که همه عکس‌ها اجبارا از آن پیروی کنند و این هیستوگرام ها بسته به میزان روشنایی صحنه می‌توانند به کلی متفاوت باشند. عکس زیر که صحنه ساحلی را نشان می‌دهد، هیستوگرامی دارد که از گستره تونال گوناگونی تشکیل شده است. این تصویر تعداد نقاط با تون میانه (Midtone) کمی دارد اما در عوض گستره‌ای وسیع از نقاط در سایه(Shadow) و همین‌طور نقاط روشن (Hightlight) را در بر می‌گیرد. این گستره‌ها و ناحیه‌های مربوط به آن با پیکان در عکس نمایش داده شده‌اند:
اوضاع هیستوگرام در یک عکس همیشه هم به این شدت آشفته نیست و عکس‌ها معمولا دارای هیستوگرام‌های صاف و همواری هستند که نقاط روشنایی میانه (Midtones) در آنها بیشتر است و پیک نمودار در میانه هیستوگرام به چشم می‌خورد. به جز نور مستقیم خورشید که از سقف ساختمان و در بالای تصویر منعکس شده است ، قایق عکس‌برداری شده در نمای زیر به خوبی نورپردازی شده است و هیستوگرام آن مسطح و با بیشینه ای در میانه است.
