مدیریت رنگ در عکاسی دیجیتال، سهم اساسی در ارتقاء کار یک عکاس دارد. هر جایی که صحبت از رنگ شد، موضوع مدیریت رنگ مطرح می‌شود. مدیریت رنگ زمانی اهمیت خود را نشان می‌دهد که رنگ عکس در مانیتور دوربین با رنگ همان تصویر در لپ‌تاپ متفاوت باشد.
داستان از جایی شروع می‌شود که دید انسان از توانایی بالایی در شناسایی رنگ برخوردار بوده، اما سخت‌افزارهایی مثل مانیتور و پرینتر در بازتولید رنگ محدودیت دارند. عموماً هیچ دستگاهی نمی‌تواند وسعت رنگ قابل تشخیص توسط چشم انسان را بازتولید و یا چاپ کند. از طرف دیگر روش بازتولید رنگ در سخت‌افزارهای موجودی مثل دوربین عکاسی، مانیتور و پرینتر به‌دلیل ماهیت متفاوت در نحوه‌ی بازتولید رنگ و همچنین به‌کارگیری تکنولوژی‌های متفاوت، یکسان نیست.
در این مقاله سعی می‌کنیم به‌طور خلاصه به ۵ نکته و راه‌کار مهم برای دستیابی به رنگ مطلوب در عکاسی و چاپ عکس برسیم.
۱. توانایی مانیتور و لپ تاپ در بازتولید رنگ را بررسی کنید
در دنیای دیجیتال رنگ توسط مفهوم فضای رنگی قابل شناسایی و تفکیک است. احتمالاً پیش از این نام‌هایی مانند sRGBو Adobe RGB به گوشتان خورده است. این فضاهای رنگی از طریق ریاضیات و بهصورت دقیقی توسعه پیدا کرده‌اند. در حال حاضر، اکثر دوربین‌های دیجیتال از فضای رنگی Adobe RGB پشتیبانی می‌کنند. حال اگر مانیتور هم از فضای رنگی Adobe RGB پشتیبانی کند، شما به‌طور کامل از توان دوربین عکاسی خود در بازتولید و مشاهده‌ی رنگها استفاده می‌کنید. در این حالت، تمام رنگ‌های ثبت‌شده توسط سنسور دوربین، در مانیتور قابل بازتولید و مشاهده است.
یکی از فاکتورهای تأثیرگذار بر قیمت یک مانیتور و لپ‌تاپ، میزان پشتیبانی از فضای رنگی بزرگتر است. یک مانیتور با فضای رنگی Adobe RGB قیمت بیشتری نسبت به یک مانیتور با فضای رنگی sRGB دارد. به‌عنوان یک عکاس این موضوع در زمان خرید مانیتور باید بررسی شود. البته الزاماً همیشه فضای بزرگتر، گزینه‌ی بهتری نیست. فضای رنگی مورد نیاز باید براساس فضای رنگی فایل مقصد استفاده شود. به‌عنوان مثال، استفاده از فضای رنگی sRGB در برخی موارد نظیر انتشار عکس در فضای مجازی کاربرد دارد.
موضوع پشتیبانی از فضای رنگی در مانیتورهای اکسترنال تا حدودی طبقه‌بندی شده است. اما این موضوع در خصوص اکثر صفحه نمایش لپ‌تاپ‌های موجود در بازار صادق نیست. عملاَ اطلاعات دقیق از توانایی بازتولید رنگ در مانیتور لپ‌تاپ، در دسترس نیست. بدون اطلاع از میزان توانایی مانیتور و لپ‌تاپ در بازتولید رنگ، ادیت عکس عملاً بهصورت تصادفی صورت می‌گیرد و ایجاد مجدد رنگ‌های مورد علاقه‌ی شما در تصویر کار بسیار مشکلی است.
۲. در زمان ویرایش عکس، از بزرگترین فضای رنگی استفاده کنید
صرف پشتیبانی مانیتور از فضای رنگی بزرگتری همچون Adobe RGB مدیریت رنگ را کامل نمی‌کند. نکته اساسی بعدی استفاده از فضای رنگی مناسب در زمان ویرایش و ادیت تصویر است. همان‌طور که می‌دانیم، زمانی که دوربین عکاسی در حالت غیرفشرده یا همان RAW عکاسی می‌کند، تصویر فاقد هرگونه فضای رنگی است. فضای رنگی می‌بایست بنابر نیاز عکاس و با توجه به میزان پشتیبانی مانیتور از فضای رنگی انتخاب شود.
با توجه به این که فضای رنگی Adobe RGB تقریبا ۳۵ درصد بزرگتر از فضای رنگی sRGB است، به‌شرط پشتیبانی مانیتور از فضای رنگی Adobe RGB، فایل خام عکس را در این فضای رنگی باز و ویرایش کنید. البته فضای رنگی بزرگتری هم وجود دارد که با توجه به عدم پشتیبانی اکثر مانیتورها، به آن اشاره نمی‌کنیم. در این حالت شما همچنان از ظرفیت کامل دوربین و مانیتور خود در بازتولید رنگ استفاده می‌کنید.
۳. فضای رنگی مناسب را برای ذخیره‌سازی تصویر به‌کار ببرید
برای کاهش تغییرات رنگی، پس از ویرایش تصویر باید از فضای رنگی مناسب در زمان ذخیره‌سازی فایل استفاده کنیم. همه چیز بستگی به فضای رنگی مقصد دارد. اگر قصد دارید عکس را در فضای مجازی و تحت وب منتشر کنید، باید تصویر را در فضای رنگی sRGB ذخیره کنید. برخی مشتریان فایل را در فضای رنگی Adobe RGB نیاز دارند. برای چاپ عکس داستان متفاوت است. در حال حاضر، پرینترهای چاپ عکس حرفه‌ای توانایی چاپ با گستره رنگی Adobe RGB نیز دارند. اکثر لابراتوارهای چاپ عکس از فضای رنگی sRGB پشتیبانی می‌کنند.
۴. پرینتر چاپ عکس را کالیبره کنید
کالیبراسیون پرینتر، در اصل همان ساخت پروفایل کاغذ چاپ عکس است. گستره رنگی قابل چاپ بر روی کاغذ چاپ عکس و نیز کنتراست کاغذ چاپ عکس به نسبت گستره رنگی مانیتور بسیار کمتر است. علت این امر به ماهیت بازتولید رنگ در مانیتور و پرینتر بر می‌گردد.
رنگ در مانیتور به‌وسیله تلفیق نور ایجاد می‌شود در حالی‌که پرینتر به‌وسیله ترکیب مواد رنگ را بازتولید می‌کند. با کالیبره کردن پرینتر یا همان ساخت پروفایل ICC کاغذ چاپ عکس، در این روش و با استفاده از تجهیزات مدیریت رنگ، پچ‌های رنگی تولیدشده توسط نرم‌افزار و چاپ‌شده توسط پرینتر، مورد بازخوانی دستگاه قرار گرفته و در نهایت گستره رنگی پرینتر و کاغذ چاپ عکس در فرمت ICC Profile ایجاد و در سیستم عامل بهصورت اتوماتیک ذخیره می‌شود. این فایل از منوی Proof در نرم‌افزار فتوشاپ قابل دسترس بوده و این امکان برای شما فراهم می‌شود تا قبل از دستور چاپ، تغییرات رنگی تصویر خودتان را ببینید.
۵. مانیتور و/یا لپ‌تاپ را کالیبره کنید
فضای رنگی مانیتور را بررسی کردیم، از فضای رنگی مناسب در زمان ویرایش تصویر استفاده کردیم، و حتی برای کاغذ چاپ عکس پروفایل Icc ایجاد کردیم. کالیبراسیون مانیتور و کالیبره لپ‌تاپ، کامل‌کننده مسیر دستیابی به رنگ صحیح است.
تصور این‌که صرفاً مانیتورهای میان‌رده باید کالیبره شوند اشتباه است. گران‌ترین مانیتورهای موجود در بازار هم باید بهصورت دوره‌ای کالیبره شوند. مانیتور محصول مصرفی بوده و با استفاده از آن و افزایش طول عمر، قطعاً با تغییرات رنگی مواجه می‌شود. در مانیتورهای حرفه‌ای نظیر سری SW برند بنکیو و همچنین سری Pro Art برند ایسوس، پورت اختصاصی جهت کالیبراسیون سخت‌افزاری مانیتور طراحی شده که نشان از اهمیت کالیبراسیون مانیتور دارد.
تست Display Quality Reference مانتیور در زمان کالیبراسیون
کالیبراسیون لپ‌تاپ و کالیبره مانیتور به معنی اصلاح رنگ و نور مانیتور بر اساس استانداردهای جهانی و تنظیم آن بر اساس حداکثر توان و کیفیت مانیتور و لپ‌تاپ در بازتولید و نمایش رنگ است. این امکان وجود دارد که مانیتور و لپ‌تاپ شما در بازتولید و نمایش برخی از رنگها ضعیف عمل کند. به‌عنوان مثال، مانیتوری که در نمایش رنگ قرمز یا زرد، ضعف داشته باشد قطعاً در نمایش صحیح رنگ پوست در عکاسی پرتره ضعیف عمل خواهد کرد. به‌عنوان یک عکاس حرفه‌ای بدون دانستن این موضوع، ساعت‌ها زمان خود را صرف تنظیم و اصلاح رنگ می‌کنید. اما بعد از این‌که تصویر را در فضای مجازی منتشر یا چاپ کردید ناامید خواهید شد.
در این تست ۲۴ رنگ استاندارد موجود در کالر چکر توسط دستگاه کالیبراسیون مانیتور بازتولید و توسط دستگاه بازخوانی می‌شود. این تست میزان انحراف رنگ‌های مانیتور از استاندارد جهانی را بررسی و گزارش می‌کند.
تست Uniformity مانتیور در زمان کالیبراسیون
ناحیه‌ی مرکزی مانیتور اکسترنال و صفحه نمایش لپ‌تاپ، مشابه لنز دوربین عکاسی بهترین کیفیت را دارد. هرچه به سمت اطراف مانیتور حرکت کنیم امکان تغییرات رنگ و نور وجود دارد. البته این موضوع در خصوص مانیتورهای حرفه‌ای و گران‌قیمت آن‌چنان صادق نیست.
در این تست، مانیتور به ۹ قسمت مساوی تقسیم و توسط دستگاه کالیبراسیون مانیتور مورد سنجش قرار می‌گیرد. این گزارش ضعف‌های مانیتور و لپ‌تاپ شما را بررسی و گزارش می‌کند. امکان دارد بخشی از مانیتور شما نور کمتری نسبت به سایر قسمت‌ها داشته باشد. اطلاع از محدودیت‌های صفحه نمایش برای ارائه‌ی یک کار حرفه‌ای ضروری است.
در نهایت و پس از انجام این تست‌ها، از ظرفیت‌های مانیتور و لپ‌تاپ خود مطلع می‌شوید. این موضوع باعث می‌شود در زمان و هزینه خود صرفه‌جویی کنید.
کالیبره اختصاصی در فضای رنگی مناسب
در حال حاضر فضای رنگی مورد استفاده برای ادیت فیلم، طراحی، ادیت عکس و چاپ عکس بهصورت اختصاصی است. لذا کالیبره کردن مانیتور برای پوشش کلیه‌ی این اهداف توصیه نمی‌شود. به‌عنوان مثال، در صنعت فیلمسازی فقط بخشی از ۲۵۵ پله‌ی خاکستری مورد استفاده در صنعت عکاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صنعت فیلمسازی به‌دلایل فنی، به‌جای استفاده از ۰-۲۵۵ از محدوده ۱۶-۲۳۵ استفاده می‌شود. به‌اصطلاح، به جای استفاده از full RGB از Limited RGB استفاده می‌شود.
دقت به این موضوع و انجام تنظیمات لازم یکی از مواردی است که در زمان کالیبراسیون مانیتور برای ادیت فیلم باید در نظر گرفت. در صورت پشتیبانی مانیتور اکسترنال از فضاهای رنگی متفاوت بهصورت سخت‌افزاری، عملاً شما چندین مانیتور در اختیار دارید. لذا باید کلیه فضاهای رنگی مورد نیاز، بهصورت جداگانه کالیبره شود.
جمع بندی
هدف مدیریت رنگ قابل پیش‌‌بینی کردن رنگها در زمان ویرایش، طراحی یا چاپ است. کالیبراسیون مانیتور نیز بخش مهمی از گردش مدیریت رنگ در دنیای دیجیتال است که متأسفانه، اغلب به‌دلیل عدم اطلاع کافی، مورد استقبال واقع نشده است. کالیبره نبودن تجهیزات به‌شدت بر کیفیت خروجی کار تأثیر نامطلوب می‌گذارد.
مجموعه کالیبره در تلاش است ضمن ارائه‌ی خدمات مناسب در زمینه کالیبراسیون انواع مانیتور و لپ‌تاپ، ساخت پروفایل کاغذ چاپ عکس و کالیبراسیون پرینتر، کالیبره اسکنرهای حرفه‌ای، کالیبراسیون انواع ویدئو پروژکتور، در ایجاد و نشر اطلاعات مفید در زمینه مدیریت رنگ و کالیبراسیون مانیتور، گامی به سمت جلو بردارد. می‌توانید با مطالعه سایر مقالات منتشر شده در سایت مجموعه کالیبره از جمله مقالات مربوط به فضای رنگی، کالر چارت و … توانایی خود را در ارتقاء سطح کیفی خروجی کارتان افزایش دهید. همچنین برای دریافت خدمات کالیبراسیون مانیتور و لپ‌تاپ، می‌توانید از طریق سایت این مجموعه یا صفحه رسمی اینستاگرام و یا با شماره تلفن ۰۲۱۹۱۰۳۵۷۰۵ برای دریافت خدمات کالیبراسیون هماهنگ بفرمایید.
نوشته مدیریت رنگ در عکاسی اولین بار در سایت عکاسی. پدیدار شد.
